یک شهروند، کارفرما، حسابدار و … قطعا نیاز به شناخت انواع مالیات دارند. ازین رو در این مقاله حسابیمو به معرفی نوع های مختلف مالیات می پردازد.
مالیات چیست؟
“از دو چیز نمی توان فرار کرد اول مرگ دوم مالیات”
این جمله انیشتن به شدت می تواند اهمیت مالیات در این دنیا را جار بزند.
مالیات از آن دسته مسائلی است که قدمتی طولانی بین دولت ها و مردم دارد و به اشکال مختلف از گروه های مختلف مردم در هر سرزمینی توسط دولت دریافت گردیده است. امروزه اهداف و شکل مالیات تغییر کرده است اما انواع مالیات همچنان در بسیاری از کشور ها وجود دارد.
مالیات یک هزینه اجتماعی است که تمامی افراد جامعه موظف به پرداخت آن برای بهره برداری از امکانات کشور می باشند. این راه درآمدی دولت می تواند صرف توسعه و نگهداری فرایند های مهم یک کشور شود.
انواع مالیات در ایران
مالیات در ایران به دو شکل دریافت می شود :
مالیات های مستقیم و مالیات غیرمستقیم
هرکدام ازین مالیات ها در صنایع و ساختار های مختلف کاری به شاخه های مختلف تبدیل می شوند و براساس قوانین مالیاتی متنوع هستند.
مالیات های مستقیم
مالیات های مستقیم جزو مالیات های درآمد-ثروت است که خود دارای دو دسته بندی میباشد. دریافت آن براساس میزان درآمد اشخاص محاسبه و پرداخت میشوند.
مالیات بر دارایی
این نوع مالیات برپایه دارایی و ثروت است و یا به عبارت دیگر مالیات بر دارایی است که شخص قبلا مالک آن بوده یا از طریق ارث به آن شخص رسیده و مالیات به آن تعلق میگیرد.
مالیات بر دارایی شامل مالیات بر ارث و مالیات بر حق تمبر است .
مالیات بر ارث
هرگاه شخصی فوت کند طبق ماده 17 قانون مالیات های مستقیم مشمول مالیات هست.
اموالی که مطابق ماده ۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات بر ارث هستند عبارتند از کلیه متوفی در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیر منقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قوانین شرعی .
مالیات حق تمبر
ضرورت صدور پروانه کسب هر عضو، پرداخت مالیات حق تمبر، طبق مفاد بند ۱۱ ماده ۴۶ بوده که مبلغ آن برای صدور پروانه کسب یک‌صد هزار ریال و برای تجدید کسب پنجاه هزار ریال است و این مبالغ طی فیش مالیاتی که توسط مسئول مربوط در اتحادیه در اختیارتان قرار می گیرد باید به حساب خزانه دولت در یکی از شعب بانک ملی واریز شود. طبق قانون مالیات‌های مستقیم وصول این نوع مالیات به عهده اتحادیه‌ها بوده و ملزم و مکلف به انجام امور مربوط هستند. در صورت تخلف طبق مفاد ماده (۵۱ ق.م.م) علاوه بر پرداخت اصل این مالیات باید دو برابر آن را به عنوان جریمه پرداخت نماید. این نوع مالیات را از نظر قانون مالیات تکلیفی می‌نامند.
مالیات بردرآمد
نوعی مالیات است که توسط دولت از اشخاص براساس درآمد شخص متغیر است و این مالیات برابر درصدی از درآمد هستش که قابل مالیات گیری هستش.نرخ مالیات مالیات با افزایش درآمد نیز تغییر میکند و نرخ مالیات براساس نوع فعالیت شخص متغیر است. مالیات بر درآمد شامل مواردی چون مالیات بر درآمد مشاغل، حقوق، املاک و مستغلات، اشخاص حقوقی، کشاورزی و اتفاقی است.
مالیات بردرآمد مشاغل
صاحبان مشاغل یعنی کسانی که خود به فعالیت اقتصادی مشغول هستند. در این گونه موارد ماده 93 قانون مالیات‌های مستقیم تأکید می کند درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این قانون در ایران تحصیل کند پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل است.
مالیات بر درآمد حقوق
نوعی از مالیات بردرآمد است و به نسبت خاصی از حقوق دریافتی شخص تعیین میشود.و طبق ماده 1 قانون مالیات های مستقیم هر نوع حقوقی که اشخاص از طریق فعالیت های اقتصادی بدست می آورند مشمول این نوع مالیات هستند.
مالیات بر املاک و مستغلات
مالیات بر اجاره املاک به 3 بخش مالیات بر اجاره و مالیات بر نقل و انتقال ملک و مالیات بر املاک خالی تقسیم میشود.طبق تعریف ماده 52 قانون مالیات های مستقیم: “درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری حقوق خود نسبت به املاک واقع در ایران پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر عملکرد املاک است.”
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
یکی از انواع مالیات برای اشخاص مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی است. جمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل میشود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیر معاف و کسر معافیت‌های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات قانون مذکور دارای نرخ جداگانه‌ای است، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (25%) خواهد بود.
مالیات بردرآمد کشاورزی
مالیات بردرآمد کشاورزی و شغل هایی از این دست از مالیات معاف بوده و طبق ماده 81 قانون مالیات های مستقیم“درآمد حاصل از کلیه فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگل‌ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف است. دولت مکلف است مطالعات و بررسی‌های لازم را در زمینه کلیه فعالیت‌های کشاورزی و آن رشته از فعالیت‌های مزبور که ادامه معافیت آنها ضرورت داشته باشد معمول و لایحه مربوط را حداکثر تا آخر برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید”
مالیات بردرآمد اتفاقی
هرگونه درآمدی که به صورت اتفاقی بدست آورده شود حالا یا به صورت نقد یا غیر نقد به شخص حقیقی یا حقوقی برسد مالیات بردرآمد اتفاقی گفته میشود که با نرخ هایی که در ماده 131 قانون مالیات های مستقیم بیان شده محاسبه میشود.
مالیات های غیرمستقیم
ارزش افزوده نوعی مالیات غیر مستقیم است که از تمامی آحاد جامعه دریافت میشود و بزرگترین ایرادی که به این نوع مالیات وارد است این موضوع میباشد که ثروتمندان و فقرا به یک میزان مالیات پرداخت میکنند که البته دولت ها با استفاده از مالیات های مستقیم میخواهند این ایراد را برطرف کنند.
