حسابداری صنعتی یکی از انواع حسابداری به شمار می‌رود. این نوع حسابداری با نام حسابداری تولیدی نیز شناخته می‌شود. در این شاخه دشوار ولی جذاب از حسابداری به برآورد هزینه‌های تولید در زمینه مواد اولیه و محاسبه قیمت نهایی محصولات پرداخته می‌شود.
ارزیابی این موارد سبب کاهش هزینه‌های تمام شده و کنترل آنها می‌شود که در پیشرفت کارگاه‌های تولید و صنعتی نقش اساسی را ایفا می‌کند. این نوشته سعی دارد شما را با اهمیت این موضوع آشنا کرده و در عملکرد شما به عنوان یک حسابدار تأثیر عمیقی بگذارد. علاوه بر این در این مقاله بیان می‌شود چه عواملی بر حسابداری تولیدی اثر می‌گذارند. مرکز هزینه‌ها چیست و هزینه‌ها با توجه به چه مواردی باید طبقه‌بندی شوند. حسابداری صنعتی یکی از انواع حسابداری به شمار می‌رود. این نوع حسابداری با نام حسابداری تولیدی نیز شناخته می‌شود. در این شاخه دشوار ولی جذاب از حسابداری به برآورد هزینه‌های تولید در زمینه مواد اولیه و محاسبه قیمت نهایی محصولات پرداخته می‌شود.
ارزیابی این موارد سبب کاهش هزینه‌های تمام شده و کنترل آنها می‌شود که در پیشرفت کارگاه‌های تولید و صنعتی نقش اساسی را ایفا می‌کند. این نوشته سعی دارد شما را با اهمیت این موضوع آشنا کرده و در عملکرد شما به عنوان یک حسابدار تأثیر عمیقی بگذارد. علاوه بر این در این مقاله بیان می‌شود چه عواملی بر حسابداری تولیدی اثر می‌گذارند. مرکز هزینه‌ها چیست و هزینه‌ها با توجه به چه مواردی باید طبقه‌بندی شوند.
حسابداری صنعتی دشوار ولی جذاب
همان‌طور که اشاره شد حسابداری تولیدی از زیر مجموعه‌های علم حسابداری است. وظیفه این بخش ارزیابی عواملی است که بر قیمت تمام شده و هزینه‌های تولید اثر می‌گذارند. بررسی گزارش‌های مالی به بهبود روش‌های تولید و حداقل رساندن هزینه‌ها کمک می کنند. همچنین بستری را به منظور تعیین قیمت‌های مناسب در عرضه کالاها فراهم می‌کند.
حسابداری تولیدی با توجه به مواردی که به آنها اشاره شد در انواع کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی و صنعتی استفاده می‌شود. بنابراین نیاز به مدیریت دقیق بر فعالیت‌های تولید و فروش محصولات به منظور تعیین هزینه تمام شده تا انتهای روند تولید به شدت احساس می‌شود.
به همین دلیل باید بهای اقلام اولیه و عوامل تاثیر گذار بر قیمت کالا به درستی بررسی شوند که این وظایف اصلی حسابداری تولیدی است. آنها باید در زمان کوتاهی این گزارشات را تهیه و در اختیار مدیریت قرار دهند.
این فرآیند باعث اتخاذ تصمیم‌های منطقی در شرایط مختلف اقتصادی شده و منجر به پیشرفت واحدهای تولیدی می‌شود. علاوه بر این از ورشکستگی، ضرر و بیکار شدن کارگران کارخانه جلوگیری می‌کند.
۶ طبقه‌بندی هزینه در شیوه حسابداری صنعتی و تولیدی وجود دارد که به قرار زیر هستند:
- جذبی؛
- مستقیم و متغیر؛
- تخمینی؛
- سفارش کار؛
- مرحله‌ای؛
- استاندارد.
هزینه‌های جذبی
این بخش شامل تعیین هزینه‌های اولیه مواد و نحوه‌ی ساخت می‌شود. مانند:
- مواد و دستمزد مستقیم؛
- سربار متغیر و ثابت ساخت.
موارد بیان شده در برآرورد قیمت تمام شده محصول خروجی کارخانه‌های صنعتی باید در نظر گرفته شود.
این بخش از هزینه‌ها به دلیل ارتباط مستقیمی که با روند تولید دارد با نام هزینه‌های مستقیم نیز شناخته شده است که در حسابداری صنعتی در نظر گرفته می‌شود. بهای مربوط به مواد اولیه که به طور مستقیم در تولید محصول به کار می‌رود نیز در این دسته قرار می گیرند.
هزینه اجاره کارگاه، حقوق کارکنان و غیره به حجم تولید وابسته نبوده و بخشی از هزینه‌های ثابت به شمار می‌روند. این هزینه‌های ثابت در حسابداری تولیدی به سه دسته ظرفیت کارخانه، بهره‌برداری و برنامه‌ای طبقه‌بندی می‌شوند.
هزینه‌های مربوط به تعمیرات و استهلاک ماشین آلات مورد استفاده در کارخانه‌ها هزینه سربار ساخت هستند.
هزینه‌های مستقیم و متغیر
حجم تولیدات ممکن است متغیر باشد. بنابراین باید تنها هزینه‌های ساخت در این نوع هزینه‌ها لحاظ شوند. دستمزد مستقیم سربار در ساخت از هزینه‌های متغیر کارخانه‌ها به شمار می‌آید که در تعیین قیمت تمام شده و تحلیل صورت حساب‌های سود و زیان توسط حسابداری صنعتی محاسبه می‌شوند.
هزینه‌های متغیر به حجم تولید بستگی دارند. میزان مصرف مواد اولیه با افزایش تولید بیشتر می‌شوند، بنابراین هزینه‌ها تغییر می‌کنند. برعکس این شرایط نیز منجر به کاهش این نوع هزینه‌ها خواهد شد.
هزینه‌های تخمینی
در نظر گرفتن هزینه‌های احتمالی در حسابداری صنعتی مانند عقد قراردادها یا خدمات پس از فروش در این طبقه‌بندی جای می‌گیرند.
هزینه‌های مربوط به سفارش کار
این بخش در برگیرنده تمام مخارج از مرحله شروع تولید تا خاتمه است. یعنی باید در هر سفارش و جداگانه بهای موارد به طور کامل در حسابداری تولیدی ذکر شوند. همچنین اسناد دریافت مواد اولیه از انبار و اطلاعات مربوط به ساعت کار کارگران در برآورد آن در حسابداری صنعتی استفاده می‌شود.
هزینه مراحل مختلف تولید
یک محصول به منظور عرضه در بازار مراحل مختلف تولید را طی می‌کند. کارخانه‌های نساجی، صنایع نفت و کفش و غیره دارای تولید چند مرحله‌ای هستند حسابداری صنعتی در این شرایط باید به صورت مرحله‌ای هزینه‌ها را محاسبه کند.
هزینه‌های استاندارد
کارخانه‌ها طبق استانداردهای موجود اقدام به پیش‌بینی و برنامه‌ریزی عملیات با در نظر گرفتن بودجه خود می‌کنند. این روش با کنترل بودجه شروع می‌شود و در نهایت با نتایج و هزینه‌های واقعی مورد مقایسه قرار می‌گیرد. در صورت بروز تفاوت بین آنها علل بررسی و رفع می‌شوند.
مرکز هزینه چیست و چه بخش‌هایی در حسابداری صنعتی دارد؟
به منظور تعیین کلیه هزینه‌ها در حسابداری صنعتی، حساب‌های مربوط به تمام بخش‌های تولیدی لحاظ شده و هر یک مرکز هزینه به شمار می‌روند. به عنوان نمونه در یک کارگاه قالب‌سازی سوله‌های مختلفی مانند ریخته‌گری، برش با دستگاه CNC و بخش چوبی و غیره وجود دارد.
هر سوله دارای هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم، ثابت و متغیر و… است. هزینه‌های تمام این بخش‌های زیر مجموعه در تعیین قیمت نهایی محصول باید در حسابداری صنعتی در نظر گرفته شوند. با استفاده از یک برنامه حسابداری تولیدی جامع، دسترسی به مراکز هزینه آسان‌تر می‌شود. مدیریت این مراکز در برنامه‌ریزی‌های آینده کارخانه، تصمیم‌گیری‌ها و کنترل هزینه‌ها تأثیر قابل‌توجهی دارد.
مراکز هزینه شامل درنظرگرفتن مواردی مانند محصولات، مدیریت، منابع انسانی، سرمایه‌گذاری‌ها، فروش و بازاریابی می‌شود.
در پایان
با توجه به اهمیت صنایع تولیدی در اقتصاد کشورها و چرخه اشتغال‌زایی، تمام تلاش‌ها به منظور ماندگاری و افزایش تعداد کارخانه‌ها است. از عوامل مؤثر در بقای آنها باید به عملکرد صحیح حسابداری صنعتی اشاره کرد. زیرا حسابداری تولید نقش کلیدی در تعیین قیمت نهایی محصولات و جلوگیری از ورشکستگی کارگاه‌های تولید دارد.
در نظر گرفتن هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم ثابت و متغیر، تخمین هزینه‌های احتمالی و تعیین قیمت مصرف کننده در صنعت از وظایف یک حسابدار صنعتی هستند.
محاسبه و ارایه هزینه‌های که بر دوش کارخانه‌ها هستند به ایجاد چشم‌اندازی امن و رو‌به پیشرفت کمک می‌کنند. همچنین حسابداری تولیدی باعث می‌شود که از شیوه‌های تولید ضرررسان جلوگیری کرده و با تغییر آنها به روش‌های تولید پر بازده و کم هزینه، منجر به ساخت محصولی باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه شود.
