رسیدگی جدید مالیاتی تغییراتی را به ما نشان می دهد که نشات گرفته از اصلاحیه ماده 97 قانون مالیات های مستقیم است. این تغییر با موضوع نحوه رسیدگی مالیاتی و حذف علی الراسی است. در آیین نامه ماده 219 قانون مالیات مستقیم نحوه رسیدگی به وضوح بیان شده است. امروز و در این مقاله قصد داریم در رابطه با این رسیدگی جدید مالیاتی با شما صحبت کنیم. دانستن این نکات برای هر مدیر مالی و مدیر کسب و کاری ضروری است.
تعاریف اولیه:
حوزه کاری: فرآیندهای مالیاتی بر اساس مقررات این آیین نامه در حوزه های کاری مختلف (از جمله شناسایی و ثبت نام، دریافت و پردازش اظهارنامه ، حسابرسی) حسب مورد انجام می شود.
اظهارنامه برآوردی: اظهارنامه مالیاتی است که بر اساس فعالیت و یا اطلاعات اقتصادی کسب شده مودی از پایگاه اطلاعات مودیان و حداقل حاوی اطلاعات هویتی، فروش و درآمدها، هزینه ها، معافیت ها حسب مورد ، درآمد مشمول مالیات و مالیات می باشد.
ساختار تشکیلاتی و ماموران مالیاتی در رسیدگی جدید مالیاتی
ساختار قدیم سازمان مالیاتی تغییراتی داشته است، در گذشته ممیز مالیاتی تمامی کارها را انجام میداده ولی در حال حاضر سازمان مالیاتی به چندین حوزه تبدیل شده است
- حوزه شناسایی و ثبت نام مودیان
- حوزه دریافت و پردازش اظهارنامه
- حوزه حسابرسی
- حوزه مطالبه و وصول مالیات
- حوزه اعتراضات و شکایات
حوزه شناسایی و ثبت نام مودیان
شناخت هویت مودیان مالیاتی ، محل فعالیت و یا اقامتگاه قانونی، نوع، شروع فعالیت و کلیه فعالیتهای اقتصادی ، ثبت اطلاعات و مشخصات مودیان
وظایف :
- با استفاده از اطلاعات پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی، انجام واحدیابی و سایر منابع اطلاعاتی، نسبت به شناسایی، ثبت نام و یا اصلاح و تکمیل اطلاعات ثبت نام مودیان اقدام نمایند.
- فرآیندهای مرتبط با تعلیق،فعال سازی مجدد، تعطیلی کسب و کار ناشی از انحلال یا قوت و یا سایر عوامل، انتقال پرونده های مالیاتی مودیان بین ادارات امور مالیاتی و تعریف و برقراری الزامات ارائه اظهار نامه در منابع مختلف را به انجام رساند.
- کلیه مودیان مالیاتی شناسایی شده را ثبت نام نموده و شماره اقتصادی تخصیص داده شده به هر مودی را به طرق مقتضی به وی ابلاغ نماید.
دریافت و پردازش اظهارنامه
اظهارنامه های مالیاتی مودیان به صورت الکترونیکی و غیر الکترونیکی دریافت و توسط “حوزه کاری دریافت و پردازش اظهار نامه” مورد پردازش قرار می گیرد.
وظایف:
در مورد آن دسته از مودیانی که در موعد مقرر از تسلیم اظهارنامه مالیاتی خودداری می نمایند، اظهارنامه های مالیاتی برآوردی بر اساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مودی از طرح جامع مالیاتی ایجاد و نسبت به صدور برگ تشخیص مالیات ارسال می نمایند.
در صورت عدم امکان ایجاد اظهارنامه برآوردی به صورت سیستمی، پرونده به منظور تولید اظهارنامه برآوردی و صدور و ابلاغ برگ تشخیص یا مطالبه مالیات حداکثر ظرف مدت یک سال از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی به حوزه کاری حسابرسی ارجاع خواهد شد .
در صورتی که مودی ظرف مهلت مقرر قانونی از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص نسبت به تسلیم اعتراض و اظهارنامه مالیاتی اقدام ننماید برگ تشخیص مالیات قطعی است.
اظهار نامه مطابق مقررات، اظهار نامه ای می باشد که در خصوص اشخاص حقوقی حداقل شامل ترازنامه و حساب سود و زیان و برای صاحبان مشاغل مطابق مقررات فصل سوم آیین نامه موضوع ماده 95 قانون تنظیم و تکمیل شده باشد .
عدم ارائه ترازنامه یا حساب سود و زیان یا صورت درآمد و هزینه یا خلاصه درآمد و هزینه همراه اظهارنامه مالیاتی و یا ابراز مبلغ صفر برای کل مبلغ هر یک از صورت های مالی مذکور یا صورت های فوق حسب مورد به منزله تسلیم “اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات قانونی” مربوط تلقی نمی گردد.
حوزه حسابرسی در رسیدگی جدید مالیاتی
- وظیفه حسابرسی، تشخیص ماخذ یا درآمد مشمول مالیات و تعیین مالیات موضوع قانون و ق.م.ا با سازمان است و حسب مورد به حوزه کاری دریافت و پردازش اظهارنامه یا حوزه کاری حسابرسی محول می شود.
- سازمان براساس معیار هایی که تعیین می نماید و یا به طور نمونه، نسبت به انتخاب مودیان مالیاتی براساس رتبه ریسک برای حسابرسی مالیاتی اقدام می نماید . در صورت عدم انتخاب مودی اظهارنامه مالیاتی تسلیمی در موعد مقرر قطعی خواهد بود .
- مسئول حوزه کاری حسابرسی می تواند علاوه بر مودیانی که براساس رتبه ریسک برای حسابرسی انتخاب شده اند حسب اطلاعات، اسناد و مدارک و یا گزارش واصله یا دلایل، قرائن و شواهد متقن مودی یا مودیان خاصی را برای حسابرسی انتخاب نماید .
- مسئول حوزه کاری حسابرسی، در نهایت باید برای صدور برگ تشخیص یا برگ مطالبه اقدام نمایند.
- هرگاه پس از قطعی شده اظهارنامه مالیاتی یا بعد از رسیدگی و صدور و ابلاغ برگ مطالبه یا تشخیص مالیات، معلوم شود مودی درآمد انتفاعی کتمان شده ای داشته و مالیات متعلق به آن نیز مطالبه نشده باشد فقط مالیات آن درآمدها یا فعالیت، با رعایت قانون و ق.م.ا و مقررات این آیین نامه مطالبه خواهد شد.
انواع حسابرسی مالیاتی
- اداری
- میدانی
- بازرسی
- بازبینی
اداری: در حسابرسی اداری با ابلاغ برگ دعوت ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد از مودی دعوت می شود در زمان تعیین شده، با همراه داشتن دفاتر، اسناد و مدارک درخواستی به اداره امور مالیاتی مربوط برای حسابرسی مراجعه نماید. دفاتر ، اسناد و مدارک درخواستی اداره امور مالیاتی پس از حسابرسی حداکثر ظرف شش روز کاری از تاریخ صورت مجلس به مودی مسترد می شود و در صورت عدم کفایت یا عدم ارائه تمام یا بخشی از اسناد و مدارک ارائه شده یا عدم مراجعه مودی به اداره امور مالیاتی مربوط در زمان تعیین شده ، در صورتی که امکان تعیین ماخذ یا درآمد مشمول مالیات فراهم نباشد، مسئول حسابرسی باید درخواست خود را مبنی بر تغییر نوع حسابرسی از اداری به میدانی با ذکر دلیل به مسئول حوزه کاری حسابرسی پیشنهاد نماید .
میدانی: در حسابرسی میدانی با ابلاغ برگ دعوت ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد به مودی اعلام می شود تا در زمان مراجعه حسابرسان به اقامتگاه قانونی مودی اسناد و مدارک آماده باشد.
فاصله تاریخ ابلاغ تا اولین روز مراجعه نباید کمتر از 7 روز و بیشتر از 15 روز باشد . در صورت درخواست مودی و موافقت مسئول حسابرسی مهلت مزبور تا 10 روز از تاریخ تعیین شده قابل افزایش خواهد بود.
در صورت عدم ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد توسط مودی، مسئول حسابرسی می بایست با عنایت به اسناد و مدارک و سوابق مالیاتی موجود و با توجه به اطلاعات مکتسبه و حجم فعالیت مودی و قراین و شواهد، اقدام نماید.
بازرسی: این نوع حسابرسی به منظور بررسی موارد مربوط به فعالیت اقتصادی مودی از جمله حجم، وضعیت، نوع، موقعیت و شناسایی اموال وی در موارد خاص تکمیل اطلاعات مورد نیاز حسابرسان و سایر حوزه های کاری انجام می شود.
بازبینی: بعد از خاتمه حسابرسی، اداره امور مالیاتی می تواند نسبت به انتخاب برخی از گزارش های حسابرسی به منظور و ارزیابی کیفیت آنها اقدام نماید ، اداره امور مالیاتی در صورت ضرورت با مراجعه به مودی و بررسی دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد ; گزارش لازم تهیه خواهد نمود.
اقدامات اشتباه محاسباتی در شناسایی ماخذ مالیاتی
الف)قبل از قطعیت ماخذ یا درآمد مشمول مالیات:
اصلاح اشتباه محاسبه منجر به افزایش ماخذ درآمد مشمول مالیات یا مالیات گردد. با رعایت مهلت مرور زمان ماده 157 قانون اصلاح می شود.
ب)قبل یا بعد از قطعیت ماخذ یا درآمد مشمول مالیات:
اصلاح اشتباه محاسبه منجر به کاهش ماخذ، درآمد مشمول مالیات یا مالیات گردد. بدون رعایت مهلت مرور زمان یاد شده اصلاح می شود.
ج)در صورتی که اشتباه ایجاد شده در اوراق قطعی مالیاتی ناشی از اشتباه در محاسبه جرایم یا محاسبه قبوض پرداخت مالیات باشد، نسبت به اصلاح اشتباه محاسبه بدهی مالیاتی و صدور برگ قطعی اصلاحی و ابلاغ آن به مودی اقدام خواهد شد.
اشتباه محاسبه: مصادیق اشتباه محاسبه شامل عدم انتقال صحیح داده های کاربرگ های حسابرسی به سیستم و اشتباه محاسباتی در کاربرگ های تهیه شده در زمان حسابرسی مالیاتی است. به نحوی که تغییر مبانی در تشخیص ماخذ یا درآمد مشمول مالیات یا اعتبار مالیاتی نباشد.
مطالبه و وصول مالیات
بعد از پرداخت مودی مفاصا حساب تسویه ایشان الکترونیکی صادر می شود.
در مواردی که به موجب قانون و مالیات و سایر وجوه، قابل استرداد به مودی باشد براساس مقررات مربوط اضافه پرداختی در وجه ذینفع پرداخت خواهد شد.
اعتراضات و شکایات
در رسیدگی جدید مالیاتی رای هیات حل اختلاف مالیاتی باید متضمن اظهار نظر موجه و مستدل کلیه اعضا هیات مطابق مقررات ماده 248 قانون باشد .
همچنین می بایست در صورت تعدیل یا رفع تعرض نسبت به اصلاح اظهارنامه مربوطه اعم از ابرازی یا حسابرسی شده و یا تعدیل شده هیات های قبلی در سامانه اقدام شود .
ترتیبات حسابرسی مالیاتی
- تسلیم دفاتر و اسناد و مدارک
- عدم ارائه بخشی از اسناد و مدارک
- عدم ارائه تمام اسناد و مدارک
- کتمان فعالیت و درآمد
- مودی نسبت به تسلیم دفاتر و اسناد و مدارک اقدام نماید
الف) در مواردی که وضعیت طرف معامله (شرکت های کاغذی، مجهول المکان و امثالهم) قابل اثبات و تعیین دقیق نباشد:
خرید>ارزش منصفانه بود مابه التفاوت به عنوان هزینه غیر قابل قبول تلقی می گردد.
فروش< ارزش منصفانه بود مابه التفاوت (ارزش منصفانه و بهای ابرازی) عینا به میزان فروش و درآمدها اضافه گردد.
ب) طبق اسناد و مدارک ارائه شده معامله فی مابین شرکت های گروه یا وابسته باشد:
فروش <ارزش منصفانه باشد مابه التفاوت آن ، به درآمد یا فروش ابرازی فروشنده اضافه می شود .
فروش>ارزش منصفانه باشد این امر منجر به انتقال مبلغ فروش به سود شده است، در این صورت مابه التفاوت آن، از هزینه ها و بهای تمام شده خریدار کسر می شود .
- عدم تسلیم بخشی از اسناد و مدارک از جمله:
در خصوص واحدهای تولیدی، خدماتی یا بازرگانی، در صورتی که قیمت تمام شده کالا و خدمات ساخته شده یا فروش رفته ،صورت گردش مواد و … حسب مورد ارائه نشود و حسابرسان مالیاتی امکان تعیین و یا برآورد قیمت تمام شده کالا و خدمات ساخته شده و فروش رفته را نداشته باشند، می بایست با در نظر گرفتن نسبت سود ناویژه به فروش هر کالا یا خدمت بهای تمام شده کالا را محاسبه کرد.
عدم ارائه اسناد درآمدی مربوط به فروش یا درآمد ابرازی مودیانی که ملزم به صدور صورتحساب می باشند :
عدم ارائه تمام اسناد درآمدی ،
طبق گزارشات بدست آمده
1: فروش ابرازی>فروش بدست آمده باشد فروش یا درآمد ابرازی مورد قبول خواهد بود.
2: فروش ابرازی <فروش بدست آمده باشد فروش و یا درآمد بدست آمده به عنوان فروش و درآمدهای مودی مد نظر قرار خواهد گرفت.
عدم ارائه مدارک هزینه ای:
در رسیدگی جدید مالیاتی عدم ارائه تمام مدارک هزینه ای ، در اینگونه موارد با در نظر گرفتن نسبت سود فعالیت، هزینه های آن براساس ابراز مودی ، نسبت فعالیت مشاغل مشابه در سامانه طرح جامع مالیاتی و یا نسبتی که هر ساله توسط سازمان حداکثر تا پانزدهم مرداد ماه هر سال برای سال قبل تعیین شود با رعایت مقررات قانونی مربوط به عنوان هزینه قابل قبول مودی منظور می شود .
عدم ارائه بخشی از مدارک هزینه ای (به استثنای قیمت تمام شده وامثالهم) در خصوص هزینه هایی که اسناد و مدارک آن ارائه شده در این صورت هزینه مذکور از نظر مالیاتی قابل قبول نخواهد بود
- دریافت اطلاعاتی مودید کتمان درآمد یا فعالیت :
کتمان فعالیت با رعایت مقررات تعیین شده در سازمان درآمد یا ماخذ مشمول مالیات آن تعیین می شود .
کتمان درآمد:
هزینه های عمومی- اداری و فروش در حسابرسی مورد پذیرش واقع شده باشد . در این صورت کل مبلغ درآمد پس از کسر بهای تمام شده آن قسمت می بایست با رعایت مقررات مربوط به عنوان سود مبنای محاسبه مالیات قرار گیرد.
هزینه های عمومی، اداری و فروش در حسابرسی مورد پذیرش واقع نشده باشد، بر اساس نسبت سود یا سود مشاغل مشابه اقدام می شود.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
