مالیات بر ارث چیست؟
مالیات بر ارث نوع دیگری از مالیات می باشد که پس از فوت فرد باید پرداخت شود. هرگونه دارایی و اموالی که به نام فرد فوت شده باشد بین ورثه تقسیم می شود اما قبل از تقسیم شدن ارث باید مالیات آن را به دولت پرداخت کنند. هر یک از ورثه به مقدار سهمی که دریافت می کند باید مالیات آن را نیز پرداخت کند.
زمان پرداخت مالیات بر ارث
مالیات به دو نوع مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود و هر فرد بابت درآمد یا دارایی هایی که دارد باید مالیات پرداخت کند. مالیات بر ارث نوعی مالیات مستقیم می باشد و از زیر شاخه های مالیات بر دارایی می باشد. وراث ظرف مدت یک سال پس از فوت فرد متوفی باید اظهارنامه ارث را تکمیل و به سازمان مالیاتی ارائه کنند. اگر اظهارنامه مالیاتی به موقع ارسال شود هزینه کفن و دفن و بدهی های متوفی از ارث قابل کسر می باشد و مالیات از مابقی مبلغ پرداخت می شود اما اگر اظهارنامه دیر تکمیل و ارسال شود این هزینه ها و بدهی ها از مبلغ مالیات قابل کسر نمی باشد.
اموال مشمول مالیات بر ارث
بر طبق ماده 17 قانون مالیات های مستقیم به اموالی مانند : اموال متوفی در ایران و خارج، سهام و سهم الشرکه، وسایل نقلیه، املاک، سرقفلی، حق اختراع تعلق می گیرد. اموال متوفی شامل پول و دارایی و اجناس متوفی و تجهیزات واحد اداری و کسب و کار نیز می باشد.
اموال معاف از مالیات بر ارث
وجوه بازنشستگی
مزایای پایان خدمت یعنی سنوات
وجوه پرداختی توسط بیمه یا کارفرما
دیه و خسارت های دریافتی بابت فوت
اموال موقوفی به دولت
اثاث منزل محل سکونت متوفی
انواع بیمه عمر و زندگی
نحوه محاسبه مالیات بر ارث
برای بدست آوردن مالیات بر ارث باید هر یک از اموال و دارایی را به صورت مجزا بررسی کنیم.
مالیات بر ارث ملک
مالیات بر زمین کشاورزی، اراضی بایر ، باغ و ملک مسکونی برابر با 7.5 درصد ارزش معاملاتی ملک و برای ملک تجاری و اداری 3 درصد ارزش روز باید در نظر گرفته شود، لازم به ذکر است که ارزش معاملاتی تهران و شهرستان ها توسط سازمان مالیاتی در یک دفترچه منتشر می شود و معمولا این مبلغ ها در دفترچه کمی کمتر از ارزش معاملاتی واقعی می باشند. اما درخصوص ارزش معاملاتی املاک تجاری و اداری باید گفت که ارزش گذاری ملک توسط کارشناسان اداره امور مالیاتی بر اساس ارزش روز تعیین می شود.
مالیات بر ارث وسیله نقلیه
برای بدست آوردن مالیات خودرو ، تاریخ فوت متوفی و طبقه بندی وراث حائز اهمیت می باشد. اگر متوفی بعد از سال 1395 فوت کرده باشد باید بر اساس قانون جدید مالیات خودرو را پرداخت کنند.
مالیات بر ارث برای وراث طبقه اول ( پدر، مادر، شوهر، زن، اولاد، اولاد اولاد) 2 درصد و برای وراث طبقه دوم (خواهر، برادر، اولاد خواهر و برادر ) 4 درصد و برای وراث طبقه سوم ( عمو، عمه، دایی، خاله، اولاد عمو و دایی و خاله و عمه) 8 درصد ارزش خودرو را باید پرداخت کنند اما اگر تاریخ فوت به قبل از سال 1395 برمی گردد باید بر اساس قانون قدیم مالیات بر ارث خودرو را پرداخت کنند نرخ مالیات بر ارث طبقه اول 35 درصد و وراث طبقه دوم 45 درصد و وراث طبقه سوم 65 درصد ارزش خودرو می باشد.
برای جمع بندی بهتر به شکل زیر توجه کنید
مالیات بر ارث | وراث طبقه اول | وراث طبقه دوم | وراث طبقه سوم |
سال 95 به بعد | 2% | 4% | 8% |
سال 95 به قبل | 35% | 45% | 65% |
مالیات بر ارث سهام
برای مالیات بر ارث سهام باید بدانید که هر طبقه وراث بر اساس میزان نرخ مالیاتی هر طبقه باید مالیات مخصوص خود را پرداخت کند. این مالیات به سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سود سهام تعلق می گیرد و میزان مالیات پرداختی برای وراث طبقه اول 3 و برای طبقه دوم و سوم 2 تا 4 برابر طبقه اول می باشد یعنی وراث طبقه دوم 6 درصد و وراث طبقه سوم 12 درصد ارزش روز آن ها می باشد.
در زیر برخی از ماترک و دارایی متوفی که مشمول مالیات می باشد و بر اساس قانون جدید برای متوفی بعد از سال 1395 در نظر گرفته می شود را به طور خلاصه طبقه بندی می کنیم تا شما با نرخ های مالیات بر این دارایی های متوفی آشنا بشوید.
دارایی های متوفی | وراث طبقه اول | وراث طبقه دوم | وراث طبقه سوم |
زیور آلات | 10% | 20% | 40% |
حق امتیاز | 10% | 20% | 40% |
سایر دارایی ها | 10% | 20% | 40% |
املاک مسکونی | 7.5% | 15% | 30% |
املاک تجاری و اداری | 3% | 6% | 12% |
سهم الشرکه | 6% | 12% | 24% |
سهام غیر بورسی | 6% | 12% | 24% |
سهام بورسی | 0.75% | 1.5% | 3% |
وسیله نقلیه | 2% | 4% | 8% |
سپرده بانکی | 3% | 6% | 12% |
سرقفلی | 3% | 6% | 12% |
حق واگذاری | 3% | 6% | 12% |
بر اساس قانون جدید تمامی دفاتر اسناد رسمی و نهاد های مالی مکلف هستند بعد از زمان دریافت گواهی پرداخت مالیات بر ارث نقل و انتقال دارایی به وراث را انجام دهند. تخلف این نهاد ها و وراث مشمول جریمه دو برابر مالیات بر ارث ماترک انتقال یافته می باشد.
مراحل پرداخت مالیات بر ارث
در ابتدا باید وراث گواهی انحصار وراثت را دریافت کنند، این مدرک مقدار سهم هر یک از ورثه را به صورت رسمی و قانونی تعیین می کند. بعد با مراجعه به سازمان مالیاتی ، مالیات بر ارث را پرداخت کنید. البته برای پرداخت مالیات نیز می توان از طریق سایت سازمان اقدام کرد.
نکات پایانی
در انتها باید چندین نکته را مورد بررسی قرار دهیم.
معیار و ارزش محاسبه دارایی متوفی به چه صورت مورد محاسبه قرار می گیرد؟
برای ارزیابی ارزش دارایی ها در ابتدا باید بدانید که ارزش دارایی ها در زمان فوت متوفی مد نظر می باشد و برای برخی از دارایی ها نیاز به انجام کارشناسی توسط کارشناسان مالیاتی می باشد.
نکته بعدی در رابطه با مالیات بر ارث املاک می باشد. مالیات بر ارث املاک هم به نوع طبقه وراث بستگی دارد هم به اینکه این مالیات بر اساس مالکیت متوفی و سرقفلی و حتی تجهیزات مربوط بستگی دارد و باید تمامی آن ها به صورت مجزا بررسی شوند. به عبارت دیگر می توان گفت که مالیات بر ارث مالکیت دارایی باید به صورت مجزا از مالیات سرقفلی و حتی سایر دارایی های آن ملک محاسبه شود تا مالیات کل آن ملک بدست بیاید.
اگر دارایی به یک شخصی به صورت بلاعوض پرداخت شود باید مالیات بر ارث آن ها توسط آن فرد پرداخت شود اما اگر این اموال برای خیریه و مراکز دولتی و عام المنفعه باشد از پرداخت مالیات بر ارث معاف می باشد.
