نسبت های مالی یکی از مهم ترین ابزارهای تحلیل صورت های مالی هستند که به مدیران، سرمایه گذاران و تحلیل گران کمک می‌کنند تا وضعیت مالی یک شرکت را ارزیابی کنند. این نسبت ها اطلاعاتی درباره نقدینگی، سودآوری، کارایی و توانایی پرداخت بدهی های شرکت ارائه می‌دهند. در این مقاله، به بررسی انواع نسبت های مالی، نحوه محاسبه و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم. نسبت های نقدینگی ابزارهای کلیدی در تجزیه و تحلیل نسبت های مالی در اکسل هستند که توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی های کوتاه مدت را ارزیابی می‌کنند. این نسبت ها شامل سه فرمول اصلی می‌شوند.
نسبت های نقدینگی (Liquidity Ratios)
این نسبت ها نشان می‌دهند که شرکت چقدر توانایی پرداخت بدهی های کوتاه مدت خود را دارد.
نسبت جاری (Current Ratio)
فرمول:
نسبت جاری = دارایی های جاری \ بدهی های جاری
عدد بالای این نسبت نشان دهنده عدم استفاده بهینه از دارایی ها است.
نسبت سریع (Quick Ratio) یا نسبت آنی
این نسبت سخت‌گیری بیشتری دارد و فقط دارایی های نقدی و شبه نقدی را در نظر می‌گیرد.
فرمول:
نسبت سریع = ( دارایی های جاری – موجودی کالا ) \ بدهی های جاری
نسبت پایین تر از ۱ می تواند نشان دهنده مشکلات نقدینگی باشد.
نسبت های سودآوری ابزارهای کلیدی برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌ها هستند و میزان کارایی و اثربخشی شرکت در تولید سود را نشان می‌دهند. این نسبت ها به تحلیلگران و سرمایه گذاران کمک می‌کنند تا توانایی شرکت در استفاده از دارایی ها و سرمایه سهامداران برای تولید سود را بسنجند.
نسبت های سودآوری (Profitability Ratios)
این نسبت ها میزان سود دهی شرکت را نسبت به درآمدها، دارایی ها و سرمایه نشان می‌دهند.
حاشیه سود ناخالص (Gross Profit Margin)
فرمول:
حاشیه سود ناخالص = سود ناخالص \ درآمد
حاشیه سود خالص (Net Profit Margin)
فرمول:
حاشیه سود خالص = سود خالص \ درآمد
اگر این نسبت پایین باشد، ممکن است نشان دهنده هزینه‌های بالای عملیاتی یا مالی باشد.
بازده دارایی ها (Return on Assets – ROA)
فرمول:
بازده دارایی = سود خالص \ میانگین دارایی ها
بازده حقوق صاحبان سهام (Return on Equity – ROE)
فرمول:
بازده حقوق صاحبان سهام = ( سود خالص – سود تقسیمی ) \ حقوق صاحبان سهام
نسبت های اهرمی نقش کلیدی در ارزیابی ساختار سرمایه و تحلیل ریسک مالی شرکت‌ها دارند. این نسبت ها میزان استفاده از بدهی در تامین مالی دارایی ها و عملیات شرکت را نشان می‌دهند و به تحلیلگران کمک می‌کند تا سطح ریسک مالی شرکت را ارزیابی کنند.
نسبت های اهرمی (Leverage Ratios) یا نسبت های بدهی
این نسبت ها نشان می‌دهند که یک شرکت چه مقدار از سرمایه خود را از طریق بدهی تامین کرده است.
نسبت بدهی به دارایی (Debt to Assets Ratio)
فرمول:
نسبت بدهی به دارایی = کل بدهی‌ها \ کل دارایی ها
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (Debt to Equity Ratio)
فرمول:
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام = کل بدهی‌ها \ حقوق صاحبان سهام
نسبت پایین نشان می‌دهد که شرکت بیشتر بر تأمین مالی از طریق سرمایه متکی است تا بدهی.
نسبت پوشش بهره (Interest Coverage Ratio)
فرمول:
نسبت پوشش بهره = سود قبل از بهره و مالیات \ هزینه بهره
نسبت های کارایی (Efficiency Ratios)
یکی از ابزارهای مهم در فرمول نسبت های مالی در حسابداری هستند که به تحلیل گران و مدیران کمک می‌کنند تا کارایی شرکت در استفاده از دارایی های خود را اندازه‌گیری کنند. این نسبت ها نشان می‌دهند که یک شرکت چقدر بهینه از دارایی های خود برای تولید فروش و سود استفاده می کند.
نسبت های کارایی (Efficiency Ratios)
این نسبت ها نشان می‌دهند که چقدر شرکت از دارایی های خود به طور کارآمد استفاده می‌کند.
نسبت گردش دارایی ها (Total Asset Turnover)
فرمول:
نسبت گردش دارایی ها = فروش خالص \ کل دارایی ها
نسبت گردش موجودی کالا (Inventory Turnover Ratio)
فرمول:
گردش موجودی کالا = بهای تمام‌شده کالای فروش رفته \ میانگین موجودی کالا
نسبت گردش حساب‌های دریافتنی (Receivables Turnover Ratio)
فرمول:
گردش حساب‌های دریافتنی = فروش نسیه خالص \ میانگین حساب‌های دریافتنی
نسبت های بازار (Market Ratios)
این نسبت ها برای ارزیابی عملکرد شرکت از دیدگاه سرمایه گذاران استفاده می‌شوند.نسبت قیمت به سود (P/E Ratio)
فرمول:
نسبت قیمت به سود = قیمت هر سهم \ سود هر سهم (EPS)
نسبت سود تقسیمی به قیمت سهم (Dividend Yield)
فرمول:
درصد سود تقسیمی = سود نقدی هر سهم \ قیمت هر سهم
جمع‌بندی
نسبت های مالی ابزارهای کلیدی برای تحلیل عملکرد مالی شرکت‌ها هستند. مدیران، سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی از این نسبت ها برای ارزیابی نقدینگی، سودآوری، بدهی، کارایی و ارزش بازار استفاده می‌کنند. با تحلیل صحیح این نسبت ها، می‌توان تصمیمات مالی بهتری گرفت و سلامت مالی شرکت را بهبود بخشید.
