پرداخت مالیات منجر به توزیع عادلانه درآمد می‌گردد. یکی از رایج ترین مالیات ها مالیات حقوق می باشد که باید محاسبه مالیات حقوق برای آن انجام شود. . همچنین در ردیف مالیات‌های مستقیم قرار داشته و با نسبت خاصی از درآمد شخصی تعیین می‌شود.
مالیات به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود:
- مالیات مستقیم: مالیات‌های که مستقیماً از دارایی و درآمد اشخاص (حقیقی یا حقوقی) حاصل می‌شود؛ نظیر مالیات بر درآمد حقوق و مالیات بر دارایی
- مالیات غیرمستقیم: مالیاتی که به قیمت کالا و خدمات تعلق میگیرد و به مصرف کننده منتقل می‌شود. نظیر مالیات بر ارزش افزوه و مالیات واردات
طبق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم ،مالیات بر حقوق جز مالیات‌های تکلیفی محسوب می‌شود.
مالیات تکلیفی : شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق پرسنل به عهده پرداخت‌کننده حقوق (کارفرما) است
مشمولین مالیات حقوق
طبق ماده 82 قانون مالیات‌های مستقیم درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیرنقد تحصیل می‌کند مشمول مالیات بردرآمد حقوق است. مالیات حقوق و دستمزد در واقع در مورد افرادی صدق می‌کند که دارای حقوق هستند و بیمه تامین اجتماعی به آنها تعلق گرفته است. در این صورت کارفرمایانِ این افراد باید میزان مالیات بر حقوق آنها را محاسبه نمایند و این مبلغ را به حساب وزارت امور اقتصاد و دارایی پرداخت کنند.
مبلغ مالیات حقوق و نحوه محاسبه آن
هر ساله در قانون بودجه نحوه محاسبه مالیات حقوق و تقسیم بندی های مربوطه اعلام می شود و تمامی اشخاص برای بدست آوردن مالیات خود می توانند به آن مراجعه کنند
درآمد مشمول مالیات
طبق ماده 83 ق.م.م درآمد مشمول مالیات عبارت است از حقوق (مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیر مستمر قبل از وضع کشور و پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون. این درآمد به دو بخش نقدی و غیرنقدی تقسیم می‌شود.
مزایای مشمول مالیات:
حقوق ثابت،حق مدیریت ،حق سرپرستی،پول غذا،پول شیر ،حق انبارداری ،حق فنی،حق امضا،نوبت کاری،حق شیفت،مسکن با اثاثه و بدون اثاثه،اتومبیل با اثاثه و بدون اثاثه و… تمامی مزایا مشمول هستند مگر مواردی که به عنوان مزایای معاف ذکر شده باشد
موارد معاف از مالیات حقوق:
بخشنامه 200/98/80
نظر به اینکه مصادیق حقوق و مزایای مشمول کسر مالیات، موضوع ماده 82 قانون مالیات های مستقیم در ماده 83 همان قانون به عنوان مزایای مربوط به شغل احصاء شده است و خدمات و تسهیلات رفاهی که در ماده 40 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ( 1380/11/27) مصوب 1384/08/15 مجوز پرداخت دارد مزایای مربوط به شاغل بوده و داخل در عناوین حقوق و مزایای مذکور در ماده 83 قانون مالیات های مستقیم نمی باشد، بنابراین وجوه پرداختی به حقوق بگیران، تحت عناوین مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، بن کالا و … به عنوان مصادیق ماده 40 قانون مارالذکر، موضوعا از شمول احکام مواد 82 و 83 قانون مالیات های مستقیم خارج بوده وجوهی که بابت مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب و بن کالا در اجرای ماده 40 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و یا بر اساس مقررات استخدامی موسسه در حدود متعارف و یا ارائه اسناد و مدارک به کلیه کارکنان پرداخت می شود، از شمول حکم مواد 82 و 83 قانون مالیات های مستقیم خارج بوده و مشمول مالیات نمی باشد.
ماده 91 قانون مالیات مستقیم
ماده 91- درآمدهای حقوق به شرح زیر از پرداخت مالیات معاف است :
1- روسا و اعضای مأموریت‌های سیاسی خارجی در ایران و روسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی فوق‌العاده دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل و همچنین روسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی آن در‌ایران نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان و موسسات مزبور در صورتی که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند.
2-روسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان موسسات فرهنگی دول خارجی نسبت درآمد حقوق دریافتی از دول متبوع خود به شرط معامله متقابل.
3-کارشناس خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دول خارجی و‌یا موسسات بین‌المللی به ایران اعزام می‌شوند نسبت به حقوق دریافتی آنان از دول متبوع یا موسسات بین‌المللی مذکور.
4-کارمندان محلی سفارتخانه‌ها و کنسولگریها و نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران در صورتی که دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند به شرط معامله متقابل.
5-حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده.(1)
6- هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل.
7-حذف شد. (در تاریخ 27/11/1380 بند 7 به همراه بندهای 15 و 16 از متن این ماده حذف شد.)
8- مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار میگیرد.
9- وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
10- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده این قانون.
11-خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری گذارده می‌شود.
12- وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها مستقیما یا به وسیله حقوق‌بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
13- مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده این قانون.
14-درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.
معافیت غیر نقدی 1400:
2 × (12 ÷ معافیت مالیاتی سالانه) = معافیت مزایای غیر نقدی
2 × (12 ÷ 480،000،000) = معافیت مزایای غیر نقدی
معافیت عیدی و پاداش 1400:
1 × (12 ÷ معافیت مالیاتی سالانه) = معافیت عیدی و پاداش پایان سال
1 × (12 ÷ 480،000،000) = معافیت عیدی و پاداش پایان سال
